بيماري نيوكاسلNewcastle Disease
تعريف
نيوكاسل نوعي بيماري ويروسي است كه در گونه هاي مختلف پرندگان اعم از اهلي و وحشي ديده مي شود . از خصوصيات آن ، وجود تنوع در: ميزان واگيري ، مرگ و مير ، نشانه ها و جراحات بيماري مي باشد .
نشانه هاي بيماري نيوكاسل ناشي از سويه هاي بيماري زاي ضعيف ( لنتوژن) در ماكيان ممكن است خفيف يا بدون علامت باشد و موجب مرگ و مير اندكي شود يا بدون مرگ و مير باشد .
بيماري نيوكاسل ناشي از سويه هاي بيماري زاي متوسط (مزوژن) در جوجه هاي جوان عوارض تنفسي و در پي آن يا بطور همزمان عوارض عصبي و نيز مرگ و مير ايجاد مي نمايد . بروز اين بيماري در مرغهاي تخمگذار با كاهش چشمگير و ناگهاني توليد تخم مرغ همراه با نشانه هاي خفيف يا بدون نشانه مرگ و مير كم يا بدون مرگ و مير مشخص مي گردد .
سويه هاي بيماري زاي حاد (ولوژن) نيوكاسل در مرغها معمولاً موجب بيماري با دوره كوتاه و نشانه هاي مشخص تنفسي ، اسهال ، فلجي مي شوند و در انتها اغلب پرنده هاي مبتلا مي ميرند.
بيماري در اغلب پرندگان وحشي و زينتي به طور واضح ديده نمي شود .نشانه ها در صورت ظهور ، متفاوت بوده ولي اغلب شامل تنفس با دهان باز ، اسهال و متعاقب آن عوارض عصبي مي باشد . اغلب اوقات مرگ ناگهاني از اولين نشانه هاي بيماري نيوكاسل محسوب مي گردد .
عامل بيماري نيوكاسل يك پاراميكزوويروس است . قدرت بيماري زايي سويه هاي متعدد و شناخته شده اين ويروس ، بسيار متفاوت است .
ترشحات حاوي ويروس ، كه از پرندگان مبتلا دفع مي شوند ،موجب آلوده شدن غذا ، آب ، كف كفش ، لباس ، وسايل ، لوازم و محيط مي شود . در صورتي كه پرندگان حساس در معرض هريك از منابع فوق قرار گيرند ، بيماري به آنها منتقل مي گردد .
ممكن است تخم مرغهاي حاصل از مرغهاي مبتلا ، حاوي ويروس باشند .
ويروس واكسنهاي زنده ممكن است به عنوان يك منبع ويروس نيوكاسل عمل نمايند .
نشانه هاي باليني
۱ – شكل تحت حاد
بيماري به طور ناگهاني با كسالت و بي اشتهايي خفيف شروع مي شود . معمولاً نشانه هاي تنفسي وجود دارند ولي ممكن است خفيف يا نامشخص باشند . ميزان مرگ و مير كم است يا وجود ندارد .
گاهي نشانه هاي مربوط به ابتلاي سيستم اعصاب مركزي در چند پرنده ديده مي شود ولي اين نشانه ها غالباً ظاهر نمي گردند .
توليد تخم مرغ در طيور تخمگذار ، طي مدت چند روز تقريباً به طور كامل قطع مي شود . تخم مرغهاي توليد شده كيفيت مطلوبي ندارند و ممكن است پوسته آنها نرم ، خسن ويا بدشكل باشد . بسته به مرحله اي از توليد كه عفونت بروز مي كند ، ممكن است توليد به آرامي به وضع قبلي باز گردد و يا هيچگاه به وضعيت طبيعي باز نگردد .
- شكل حاد
متناسب به تمايل ويروس به بافتهاي خاص ، نشانه هاي بيماري متغير است .بسياري از مرغهاي مبتلا ، غالباً دچار تنگي نفس ، اسهال شديد ، تورم بافت ملتحمه چشم و فلجي مي شوند و بالاخره ظرف مدت ۲ تا ۳ روز مي ميرند . ممكن است بافتهاي اطراف چشم ، متورم و تيره باشند و ترشحات چسبناك در اطراف چشم و بيني مشاهده شوند . برخي از پرندگان كه زنده مي مانند ظرف چند روز نشنه هاي عصبي را بروز مي دهند مانند : لرزش ، پيچش سروگردن ، چرخش ، فلجي و اسپاسم هاي كلونيك . ميزان ابتلا و مرگ و مير بالا و تا حدود ۱۰۰% مي باشد .
پيچش گردن در مرغ مبتلا به نيوكاسل
فلجي پاها و بال ها در مرغ مبتلا به نيوكاسل
خونريزي پتشي در پيش معده
تشخيص بيماري
۱ – هرچند كه ممكن است براساس تاريخچه ، نشانه ها و جراحات ، در منطقه اي كه بيماري نيوكاسل وجود دارد به آن مشكوك شد ، ولي همواره براي تاييد تشخيص بايد از روشهاي آزمايشگاهي كمك گرفت .
۲ – جداسازي و شناسايي ويروس ( معمولاً توسط تخم مرغ جنين دار) ضروري مي باشد . آزمايشهايي كه براي تشخيص اهميت دارند عبارتند از :
– هماگلوتيناسيون
– آزمايش خنثي كردن ويروس
– آزمايش خنثي كردن تشيكل پلاك
– تلقيح ويروس به ماكيان ايمن و غيرايمن
– به كار گرفتن روش آنتي بادي فلورسنت با استفاده از آنتي سرم كونژوگه نيوكاسل
كنترل وپيشگيري:
ماكيان و بوقلمون را مي توان با واكسيناسيون مناسب عليه بيماري نيوكاسل ايمن كرد .
درمان
بيماري نيوكاسل درمان ندارد .
