برونشيت عفوني (Infectious Bronchitis , IB)

برونشيت عفوني يك بيماري ويروسي حاد و بسيار مسري ماكيان مي باشد كه با نشانه هاي تنفسي ( تنفس با دهان باز ، عطسه ؛ سرفه و ترشحات بيني) ، بيماري شديد كليوي در اثر سويه هاي نفروتروپيك و كاهش شديد توليد تخم مرغ مشخص مي شود . بيماري برونشيت فقط در ماكيان بروز مي كند . در صورت عدم برخورد قبلي با ويروس ، پرنده در تمام سنين به بيماري حساس است . وقوع بيماري در بسياري از كشورهاي دنيا گزارش شده است و احتمالاً در تمام كشورهاييي كه ماكيان به تعداد خيلي زياد پرورش مي يابند ، وجود دارد . برونشيت عفوني توسط يك كورروناويروس ايجاد مي شود . مقاومت اين ويروس در حد متوسطي است و به وسيله بسياري از ضدعفوني كننده هاي متداول از بين مي رود . بيماري برونشيت  از طريق استنشاق قطرات كوچك حاوي ويروس كه از ماكيان عفوني و در حال سرفه دفع مي شوند ، انتقال مي يابد . ويروس برونشيت ممكن است تقريباً به مدت ۴ هفته در مرغداريهاي آلوده باقي بماند . تعداد كمي ازپرندگان تا چند ماه پس از عفونت ، به صورت حامل و دفع كننده ويروس باقي مي مانند.

 ۱ – اين نشانه ها شامل سرفه ، عطسه ، صداهاي تنفسي و ترشحات بيني و چشم مي باشد . اگرچه شدت نشانه ها متفاوت است اما ميزان ابتلا بالاست .

۲ – پرندگان مبتلا ، ضعيف و سست بوده ، در نزديكي منبع حرارتي تجمع مي كنند .

۳ – مرگ و مير در جوجه هاي جوان معمولاً ناچيز است مگر اين كه بيماري با عامل عفوني ديگري همراه شود . ممكن است سويه هاي كليوي مرگ و مير بالايي ايجاد نمايند .

۱ – سرفه ، عطسه و صداهاي تنفسي وجود دارد ، ولي ترشحات بيني و چشم بندرت ديده مي شود .

۲ – كاهش مشخصي در توليد تخم مرغ ( تا ۵۰%) به وجود مي آيد . غالباً تخم مرغهايي با پوسته نرم يا بد شكل وجود دارند . گاهي آلبومين تخم مرغ آبكي مي شود . كيفيت پايين تخم مرغ و بد شكلي پوسته ، ممكن است پس از واگيري بيماري برونشيت، به مدت طولاني باقي بماند .

جوجه هايي كه در زير ۲ هفتگي به بيماري برونشيت مبتلا شده يا واكنش شديدي نسبت به واكسن برونشيت  از خود نشان داده اند ممكن است هرگز تخمگذاران خوبي نشوند .

مجراي تنفسي ، التهابي خفيف تا متوسط دارد . كيسه هاي هوايي گاهي تورم دارند . تورم شديد كيسه هاي هوايي به صورت ضخيم شدن و كدورت مشخص غشاهاي كيسه هاي هوايي نمايان مي شود و اغلب به اكسوداي زيادي در كيسه هاي هوايي همراه است . ممكن است تورم كيسه هاي هوايي درپرندگان جوان و در حال رشد ، بخصوص در صورت ضعيف بودن پرورش ، به مرگ و مير بالايي منجر مي شود . پرندگان مسن تر معمولاً مقاومت بيشتري دارند .

انجام آزمايشهاي سرمي در دوره حاد و نقاهت بيماري ، ممكن است در نشان دادن پاسخ اختصاصي ايمني بسيار مفيد باشد . چندين روش از جمله خنثي سازي سرم يا ويروس ، اليزا و روش تصحيح شده ممانعت از جمع شدن گلبولهاي قرمز ، براي اين منظور وجود دارند .

واكسن هاييي براي پيشگيري از بيماري برونشيت در ماكيان جوان مورد استفاده قرار مي گيرند . اين واكسن ها تنها هنگامي موثرند كه حاوي همان سروتيپ هاي ويروسي موجود در منطقه واكسيناسيون باشند . اگر واكسيناسيون در موردجوجه هايي انجام شود كه داراي ايمني مادري هستند ، بايد حداقل يكبار ديگر تكرار شود . گاهي از واكسنهاي چند گانه برونشيت استفاده مي شود . واكسن برونشيت عفوني اغلب همراه با وكسن نيوكاسل در يك ويال مي باشد .

اگرچه ممكن است آنتي بيوتيكهاي وسيع الطيف مشكلات باكتريايي همراه با بيماري برونشيت را كنترل نمايند ، اما هنوز هيچ درمان موثري براي بيماري برونشيت شناخته نشده است .