بيماري كلي باسلوز Avian Colibacillosis

تعريف

كلي باسيلوز طيور يكي از بيماري هاي عفوني پرندگان است كه باكتري اشرشيا كلي عامل بيماري زاي اوليه يا ثانوي آن است. بيماري هاي ناشي از اين عامل شامل : بيماري هجرز ، كلي گرانولوما، تورم صفاق، تورم مجراي تخم ، التهاب غشاي مفاصل ، ورم ناف وتورم كيسه هاي هوايي مي باشند.

كلي باسيلوز در تمام انواع و سنين مختلف طيور وهمچنين در ساير پرندگان و بسياري از پستانداران بروز مي كند. واگيري هاي گزارش شده در طيور غالباً در ماكيان ، بوقلمون و اردك بروز كرده است. عفونت در پرندگان جوان رايج تر از بالغ ها است. اين بيماري در سرتاسر دنيا شايع مي باشد.

بيماري از طريق آب وغذاي آلوده به مدفوع وترشحات پرندگان بيمار منتقل مي شود ورعايت اصول بهداشتي وايمني زيستي مي تواند از انتشار بيماري جلوگيري نمايد.

نشانه هاي بيماري

سندرم هاي مختلفي كه باكتري اشرشيا كلي از آن ها جدا شده است عبارتند از :

۱ . تورم كيسه هاي هوايي

در اين حالت نشانه هاي تنفسي با شدت هاي مختلف بروز مي كند. گاهي اين سندرم ناشي از بستري است كه گرد وغبار دارد . اين حالت ممكن است پس از واكسيناسيون يا عفونت با مايكو پلاسما ، ويروس برونشيت عفوني ، نيوكاسل يا لارنگوتراكئيت بروز نمايد. در اين كيسه هاي هوايي ضخيم شده و در موارد شديد ، اكسوداي پنيري در كيسه هاي هوايي حضور دارد. اغلب همراه با آن پرديكارديت چسبنده و پري هپاتيت فيبريني وجود دارد. تورم كيسه هاي هوايي در جوجه هاي گوشتي عمدتاً در سنين ۳ تا ۷ هفتگي رخ داده ، احتمال وقوع آن در ۵ تا ۶ هفتگي به اوج خود مي رسد.

۲٫ ورم ناف

ميكروب هاي مختلفي همچون آئروباكتر ، پروتئوس ، سالمونلا ، باسيلوس ، استافيلوكوكوس، استرپتوكوكوس هاي روده اي و كلستريدياها به فراواني از كيسه زرده جنين وناف جوجه ها جدا شده اند كه اكثراً عفونت هاي توأم بوده اند.

اشرشيا كلي اغلب به طور خالص از جوجه هاي تازه متولد شده اي جدا مي شود كه ميزان مرگ ومير متفاوت همراه با كزكردگي و سپتي سمي را نشان مي دهند. ناف متورم و عفوني مي باشد و پرنده ، مرطوب به نظر مي رسد . در هنگام كالبد گشايي مواد غير طبيعي در كيسه زرده وجود دارد، وتورم صفاق نيز ديده مي شود.

۳٫ سپتي سمي كلي فرم اردك ها

اشرشيا كلي ، سالمونلا و پاستورلا آناتي پستيفر موجب نشانه هاي تنفسي ، تورم كيسه هاي هوايي ، پريكارديت ، پري هپاتيت وتورم صفاق مي شوند. در مورد عفونت با پاستورلا آناتي پستيفر، دستگاه تنفس مبتلا بوده، يك لايه نازك خشك و شفاف بر روي امعا و احشا خضور دارد. در سپتي سمي كلي فرمي معمولاً يك اكسوداي مرطوب دانه دانه يا منعقد شده با ضخامت هاي متفاوت بر روي غشاهاي بطني و صدري و سطوح كيسه هاي هوايي وجود دارد. طحال وكبد متورم وتيره هستند وكبد رنگ صفرا به خود گرفته است.

۴٫ سپتي سمي حاد

بيماري سپتي سمي ايجاد شده توسط اشرشيا كلي مشابه تيفوئيد و وباي ماكيان مي باشد. در شكل حاد بيماري مرگ ومير به صورت ناگهاني مي باشد وميزان ابتلا ومرگ ومير متفاوت است و پرندگان تلف شده داراي شرايط خوب بدني و سينه چاق عضلاني و چينه دان پر از غذا مي باشند.

۵٫ عفونت هاي روده اي

در اين شكل از بيماري اسهال وجود دارد ودر كالبد گشايي تورم روده، اغلب با افزايش ترشحات مخاطي همراه است.

۶٫ عفونت مجراي تخم

ممكن است اين جراحات پس از ورود باكتري كلي فرم از طريق واژن مرغ تخمگذار به وجود آيد. موقعي كه كيسه هاي هوايي بزرگ تر در قسمت چپ شكم به اشرشيا كلي آلوده مي شود. ، احتمال بروز سالپنژيت مزمن بيشتر مي شود.پرندگان مبتلا معمولاً ظرف شش ماه پس از عفونت تلف مي شوند وهيچ گاه تخم نمي گذارند.

۷٫ بيماري هجرز (كلي گرانولوما)

اين نوع بيماري كه در بوقلمون و ماكيان به وجود مي آيد ، غير معمول است ونشانه هاي متفاوتي دارد. ندول هايي در طول روده ها ، مزانتر و كبد ايجاد مي شود. ولي طحال را در برنمي گيرد. اين ضايعات شبيه ضايعات سل مي بشاد.

۸٫ تورم مفاصل و غشاي مفصلي

پرندگان مبتلا ، فلج يا زمين گير مي شوند. يك يا بيش از يك غلاف وتر يا مفصل متورم مي شود. بسياري از پرندگان ظرف يك هفته بهبود مي يابند و بقيه دچار شكل مزمن بيماري مي شوند.

۹٫ پان افتالمي

در اين حالت معمولاً اتاقك قدامي چشم چرك مي كند و موجب كورد شدن چشم مي شود.

۱۰ . پريكارديت

اغلب سويه هاي اشرشيا كلي پس از يك سپتي سمي موجب پريكارديت مي شوند. معمولاً در اين وضعيت يك ميوكارديت وتغيير در حفره پريكارد بروز مي كند و اپيكارد ادماتوز مي شود.

تشخيص بيماري:

تشخيص اوليه كلي باسيلوز بر اساس جداسازي و تعيين بيماري زاي بودن كلي فرم صورت مي گيرد.

كنترل وپيشگيري

براي كنترل وپيشگيري بيماري بايد اصول اوليه بهداشتي رعايت شود و تا حد امكان همه بيماري ها ، انگل ها و ساير استرس ها وارده بر گله را بر طرف نمود واز آلوده شدن آب وغذاي پرنده به مدفوع جلوگيري نمود و در صورت لزوم براي پيشگيري مقدار كمي آنتي بيوتيك به غذا اضافه كرد.

درمان

داروهاي متعددي براي درمان به كار رفته است كه شامل فورازليدون، تتراسايكلين، نئومايسين وداروهاي سلفاميدي وغيره مي باشد.